Makaleler

Nokia diye bir şey vardı!

Uzun zamandır yazmayı planladığım bu yazıda, "Nokia neden düştü?" sorusuna farklı bir açıdan bakacağım. Yıllar önce cep telefonu denildiğinde ilk akla gelen isimdi Nokia, ama şimdi "Nokia diye bir şey vardı" diyoruz.

Bir zamanlar neredeyse hepimizin elinde olan o sağlam mı sağlam Nokia 3310'u hatırlıyor musunuz? Öyle ki, telefon düştü mü parkeler kırılırdı, Nokia'ya bir şey olmazdı! Peki, böylesine güçlü bir markanın nasıl kaybolduğunu anlamak zor değil. Nokia, dokunmatik ekran devrimini yakalayamadı ve Apple ile Android'e karşı rekabette geri kaldı. Ah, Nokia! Biraz vizyon, biraz cesaret ve belki de biraz inat...

İşin ironik kısmı, Nokia’nın akıllı telefonların ilk adımlarını atan bir firma olması. Dokunmatik ekranlı telefonlar, uygulamalar, internet bağlantıları—Nokia bunların temelini attı, ama bir yerlerde rehavete kapıldılar. İnanın bana, 2010’da "Nokia batacak" dediğimde, bana gülenler şimdi hala eski telefonlarıyla nostalji yapıyor!

Nereden Nereye?

Nokia'nın kökeni aslında 1865 yılına kadar gidiyor. Finlandiya’da Fredrik Idestam tarafından kurulan Nokia, ilk başta bir kâğıt fabrikasıydı. Şirket yıllar içerisinde lastik, kablo ve elektronik gibi birçok alanda faaliyet gösterdi. 1990'larda ise telekomünikasyon işine girerek cep telefonlarıyla dünyaya hükmetmeye başladı.

Nokia'nın en başarılı döneminde CEO'su Jorma Ollila'ydı, 1992’den 2006'ya kadar şirkete liderlik etti. Ollila döneminde Nokia, özellikle 1990'ların sonları ve 2000'lerin başında dünya cep telefonu pazarının lideri oldu. Ancak, 2010’lara geldiğimizde işler değişti. Android ve iPhone'un baskın hale gelmesiyle Nokia, finansal olarak zorlu bir döneme girdi ve stratejik hatalar zinciri şirketi zor durumda bıraktı.

İlk Teori: İş Körlüğü ve İnat

Nokia, pazardaki liderliğine fazla güvendi ve dokunmatik telefonların gelişimini göz ardı etti. Renkli ekran ve dokunmatik teknolojisini kullanmalarına rağmen, Apple’ın dokunmatik devrimini küçümsedi. Akıllı uygulamaların önemini göremedi. İlk başlarda anlaşılır bir tutum olabilir, ama iPhone 3, iPhone 4 derken, neden bir Android cihaz üretmediler? Cevap basit: İnat ve yanlış stratejik kararlar. İnsanlar inadına mı batıyor? Evet, Nokia'da öyle oldu!

Nokia, sadece kendi Symbian işletim sistemine odaklandı. O dönemde akıllı telefon dünyasında Android hızla yükselirken, Nokia Windows Phone işletim sistemiyle rekabet etmeye çalıştı. Ancak, Microsoft’un Windows Phone’u geniş bir ekosistem kurmakta zorlandı ve başarısız oldu. Nokia, bu işbirliğiyle piyasada geri adım atmış oldu. Oysa, o dönemde Android’in açık kaynaklı yapısını kabul edip bu trene binseydi, belki de bugün bambaşka bir hikaye yazıyor olacaktı.

İkinci Teori: Engellendiler mi?

Bu biraz daha komplocu olabilir, ama bazı teorilere göre Nokia, ABD'nin baskısına direndiği için Android ekosistemine giremedi. Ericsson tarafından geliştirilen ve ABD tarafından kullanılan bir telefon dinleme sistemi vardı. Nokia, bu durumu öğrenince karşı çıktı ve ABD pazarında zorluklarla karşılaştı. Apple ve Android’in pazar hakimiyetine giden yol da böyle açılmış olabilir. "Nokia geçmek istedi ama geçirilmedi mi?" sorusu, birçok kişinin aklında hala.

İroniden ziyade, Nokia'nın akıllı telefon dünyasında büyük bir pay kaybetmesine neden olan en büyük sebeplerden biri, uygulama mağazalarıydı. Apple'ın App Store'u ve Google'ın Play Store'u hızla büyüyüp, binlerce uygulama sunarken, Nokia'nın Symbian işletim sisteminde çalışan sınırlı sayıdaki uygulama, kullanıcıları memnun etmedi. Pazarın büyük bir kısmı Android ve iOS ekosistemine kayarken, Nokia bu gelişmeleri takip etmekte çok geç kaldı. Aslında, bir zamanlar "Nokia'nın başarısız olacağını" söylerken insanlar gülerdi, ama şimdi geriye dönüp bakınca, durum pek de şaşırtıcı değil.

2013 yılında Nokia, cep telefonu bölümünü Microsoft’a 7,2 milyar dolar karşılığında sattı. Ancak bu hamle de işleri düzeltemedi. Microsoft’un Windows Phone stratejisi başarısız oldu ve Nokia markası piyasada kaybolmaya başladı.

Şimdi Ne Durumda?

Nokia, şu anda tamamen telekomünikasyon altyapısı, 5G teknolojileri ve ağ çözümlerine odaklanmış durumda. Cep telefonu markası ise HMD Global tarafından satın alındı ve HMD, Nokia adı altında Android tabanlı telefonlar üretiyor. 2017 yılında eski efsane model Nokia 3310’un yenilenmiş hali tanıtıldı, ama nostalji severler dışında büyük bir etki yaratmadı. Nokia, telekom sektöründe hâlâ bir isim ama o eski parlak günlerinden çok uzak.

Bir zamanların devi olan Nokia'nın geleceği hala belirsiz. Yine de, şu anki duruma bakılırsa, Apple ve Android ekosistemlerinin baskın olduğu pazarda eski gücüne geri dönmesi zor görünüyor. Teknolojinin hızla değiştiği bu dünyada bakalım hangi firmalar yükselecek ve hangileri kaybolacak?